Jak się żyje młodzieży i dorosłym z mutyzmem wybiórczym?

Choć badania w Polsce niewiele mówią na jego temat, zaburzenie lękowe o podłożu genetycznym, nazywane „mutyzmem wybiórczym” po raz pierwszy zostało przedstawione w klasyfikacji DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) w 1994 roku.

[heart_this]

O tym skąd wzięło się moje zainteresowanie mutyzmem wybiórczym pisałam w artykule Mutyzm, autyzm, a może złe wychowanie? Jak pomóc otoczeniu, sobie i diagnoście?. Można by oceniać tę sytuację dwojako. Być może mam rację, a być może sama wykazuję cechy mutyzmu selektywnego i nie uzyskawszy pomocy w dzieciństwie teraz chcę na siłę pomóc swojemu dziecku. Tak czy owak, moim zdaniem jeśli postawa ta nie cechuje się elementami paranoi i przesady, warto dziecku pomagać w ćwiczeniu otwartości komunikacyjnej. Być może stwierdzam to na podstawie tego, że jej nie posiadam. Nie potwierdzam ani nie zaprzeczam.

Mutyzm wybiórczy u młodzieży i dorosłych a ich relacje z innymi

Młodzież z mutyzmem wybiórczym często boi się spotkań z ludźmi, podczas których oczekuje się od nich komunikowania. Badania wskazują, że ponad 90 % takich osób równocześnie cierpi z powodu fobii lub lęku społecznego. Młodzi ludzie cierpiący na mutyzm wybiórczy mają jednoczesną trudność w porozumiewaniu niewerbalnym dlatego też kontakty społeczne są dla nich bardzo męczące, zwłaszcza ze względu na przytłaczające oczekiwania otoczenia. Mutyzm wybiórczy często mylony jest z nieśmiałością. Stąd też wynikają oczekiwania od takiej „nieśmiałej” osoby, że jednak w końcu przełamie się i … przemówi, zacznie się dostosowywać. Dla dorosłego to przecież chyba nic trudnego prawda? Tylko kwestia pracy nad sobą?

„Po prostu nie potrafię, sam nie wiem dlaczego!”

Nieśmiałość ma jednak związek z charakterem, temperamentem. Ludzie nieśmiali są małomówni wszędzie. W przypadku  mutyzmu wybiórczego istotną rolę odgrywa właśnie ta wybiórczość a także … brak wyboru. Osoba z mutyzmem wybiórczym jest poza decyzją, ponieważ chciałaby powiedzieć, ale nie może!

Osoby z mutyzmem wybiórczym mają zahamowany temperament. Jak wykazują badania osoby z takim temperamentem częściej przeżywają niepokój niż osoby nieśmiałe. Wyniki badań znajdują potwierdzenie w reakcjach mózgu. Okazuje się, że osoby z zahamowanym temperamentem mają obniżony próg reagowania w obszarze ciała migdałowatego. Obszar ten jest odpowiedzialny za pojawianie się reakcji lękowej. Gdy do ciała migdałowatego dociera sygnał o niebezpieczeństwie, wyzwala ono serię reakcji mających na celu ochronę przed zagrożeniem. W przypadku osób z mutyzmem wybiórczym sygnał ten pojawia się w sytuacjach towarzyskich, w których pojawiają się inni ludzie. Warto jednak zaznaczyć, że młodzież i ludzie dorośli z mutyzmem wybiórczym będą zachowywać się zwyczajnie i naturalnie w sytuacjach towarzyskich, jeśli tylko otoczenie to jest dla nich komfortowe i bezpieczne.

Jak się żyje z mutyzmem wybiórczym?

Choć mutyzm wybiórczy jest uleczalny, samo się nic nie zrobi. Często dorośli, którzy wcześniej nie otrzymali należytej pomocy, winią samych siebie za swój „uszczerbek” niepozwalający im na normalne funkcjonowanie. Wypracowują sobie strategie radzenia sobie w życiu: mało mówią, wybierają zawody niewymagające relacji z ludźmi. Trudno im jest z radzeniem sobie w związkach i życiem po prostu. Od otoczenia słyszą „pracuj nad sobą”, „musisz przełamać tę nieśmiałość”, często radzi się im aby „szli na żywioł”, „rzucili się na głęboką wodę i … jakoś to będzie”. Przyjaciele zabierają ich w duże skupiska ludzi co oczywiście wcale nie pomaga. Są tacy, którzy godzą się z tym „uszczerbkiem”, są i tacy, którzy popadają w depresję.

Mutyzm wybiórczy jako zaburzenie lękowe występuje na każdym poziomie inteligencji. Może zdarzać się u osób z upośledzniem, lub osób bardzo inteligentych, które przez nierozpoznane zaburzenie traktowani będą dosłownie jak „dziwoloągi”, czasem osoby niepotrafiące się przystosować, wycofane lub po prostu ludzie źle wychowani.  Brak objęcia terapią osób z mutyzmem wybiórczym może zaowocować latami pozbawionymi rozmowy, normalnych kontaktów z ludźmi i utratą okazji do właściwego rozwoju umiejętności społecznych.

Literatura:

• Bergman, R, Piacentini, J. i McCracken, J. (2002) Prevalence and Description of Selective Mutism in a School-Based Sample. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 41:938-946.
• Black, B. i Uhde, T. (1995), Psychiatric characteristics of children with selective mutism: a pilot study. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 34: 847-856.
• Miller, J.J. (2004) Children who suffer in silence.
• Shipon-Blum, E. (2006) Selective mutism stages of social comunication comfort scale sm-sccs.
• Stanley, Ch. (2002) The top ten myths about selective mutism.