Kropka nad „i”, ale gdzie jeszcze mamy ją postawić?

Kropka jaka jest każdy widzi. Z reguły wiemy o tym, gdzie ją postawić, jednak kiedy zaczynamy się zastanawiać (a przynajmniej kiedy ja zaczynam się zastanawiać) nie jest to już wcale takie oczywiste. 

[heart_this]

Na końcu zdania

Zacznijmy od tego, że podstawową funkcją kropki jest zamknięcie wypowiedzenia, które stanowi  całość pod względem składniowym i  znaczeniowym. Stawiamy ją więc po zdaniu, równoważniku zdania i uważamy ją za podstawowy i najważniejszy znak przestankowania. Pobocznymi są bowiem te znaki interpunkcyjne, które dzielą nasze wypowiedzenie na poszczególne części składowe (tak to sobie na razie nazwijmy).

Może zostać zastąpiona przez pytajnik, lub wykrzyknik co oczywiście zmieni (może zmienić) sens naszej wypowiedzi np.

Mieszkam w Warszawie. (zwykłe orzeczenie faktu)
Mieszkam w Warszawie? (pyta ktoś kto być może utracił pamięć)
Mieszkam w Warszawie! (krzyknie ktoś, kto jest z tego faktu wyjątkowo dumny)

Zastąpić może ją także wielokropek, co w świetle powyższego zdania będzie oznaczało najwyraźniej jakąś życiową stagnację i pewne rozczarowanie, no bo przecież:

Mieszkam w Warszawie …

Jeżeli natomiast zdanie zakończone jest skrótem, po którym należy postawić kropkę, nie stawiamy dodatkowej kropki (bo przecież głupio by to wyglądało i wprowadzałoby dezorientację – ktoś mógłby to uznać za niedokończony wielokropek i dostawić trzecią, a wtedy nieporozumienie gotowe).

Kropka ma jednak także inne zastosowania

Używamy jej:

1. po skrócie wyrazu,
2. po inicjałach imienia i nazwiska,
3. po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe,
4. w pisowni dat,
5. po cyfrach arabskich, rzymskich, literach oznaczających wyliczenia,
6. po tytule części dzieła, rozdziału, podrozdziału,
7. po nawiasach, cudzysłowach, zamykających.

Literatura:

Edward Polański, Zasady interpunkcji, [w:] Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa, 2006.