Prawo autorskie dla polonisty, redaktora i copywritera

To nie będzie tekst prawniczy. Jeśli szukacie profesjonalnej porady prawniczej to zdecydowanie nie jest to piętro.. Będzie to jednak (mam nadzieję) tekst użyteczny. Taki, po którego przeczytaniu odetchniecie z ulgą – jestem czysty (albo i nie). 

[heart_this]

Przedmiot prawa autorskiego

Przedmiotem prawa autorskiego staje się każdy wytwór będący efektem twórczej działalności człowieka, który ma charakter indywidualny i został w jakiejkolwiek postaci ustalony.

Obecnie nie ma obowiązku, by pod tekstem, bądź grafiką znalazła się notka o prawie autorskim.  Większość państw (obecnie 163 państwa) suwerennych przestrzega tzw. Konwencji Berneńskiej o Prawie Autorskim. Minimalny czas trwania ochrony przyznanej konwencją to okres życia autora i dodatkowe 50 lat. Co więcej, w każdym kraju prawo reguluje szczegóły dotyczące tego zapisu. Jednak to co jest uniwersalne to fakt, że zgodnie z konwencją ochrona praw autorskich jest automatyczna, nie jest wymagana żadna rejestracja, ani umieszczanie noty o prawach autorskich czy też znaczka ©.

Przeczytaj pełną treść Konwencji Berneńskiej o Prawie Autorskim tłumaczonej na język polski.

Poprawna forma notki o prawie autorskim

Jeśli jednak chcemy zamieścić notkę o prawie autorskim na naszym tekście, stronie, grafice, wyglada ona następujaco:

„Copyright [data] by [autor/wlasciciel]”

Słowo copyright możemy zastąpić: C, lub ©. Znak „(C)” natomiast nie ma mocy prawnej. Zwrot „All Rights Reserved” [„Wszelkie prawa zastrzezone”] był niegdyś wymagany ale dziś nie jest juz potrzebny.

Własność publiczna

Przekazanie jakiegoś materiału na własność publiczną oznacza całkowitą rezygnację z przysługujących praw.

„Dozwolone użycie”

„Dozwolone użycie” jest takim  wyjątkiem w prawie autorskim, w którym inny twórca wykorzystuje to co wcześniej stworzono po to by np. skomentować zawarte w tekście treści, zrecenzować grafikę itp. Utwór ten jest udostępniony więc  innym użytkownikom na takich prawach by umożliwić im jego komentowanie, parodie, podawanie wiadomości, ewentualne badania naukowe i / lub związane z nim nauczanie, bez zgody autora. Pamiętajcie jednak, że należy robić to w sposób , który nie przynosi autorowi szkody ani też w sposób, który sugerowałby, że reklamowane, opisywane, bądź recenzowane treści są Waszą własnością.

Dozwolone jest także prawo cytatu, przy podaniu odpowiedniego źródła, z którego zaczerpnięto dany fragment.

Czego nie chroni prawo autorskie?

• pojedynczych słów – te mogą być chronione jako zastrzeżone znaki towarowe tzn., że dane słowo ogólnie jest dostępne wszystkim, jednak jego używanie w kontekście jakiegoś produktu stanowi czyjąś własność np. Apple (jabłko),
• tytułów, 
• dokumentów urzędowych,
• znaków i symboli,
• znaków firmowych użytych w celach informacyjnych,
• informacji prasowych,
• tematów i pomysłów badawczych,
• teorii i faktów naukowych,
• powszechnie znanych i od dawna przyjętych form plastycznych, muzycznych i przestrzennych,
• pewnych elementów typowych graficznych, które nie posiadają walorów twórczych.

Co się stanie jeśli naruszę czyjeś prawo autorskie?

Wykorzystywanie efektu czyjejś twórczości bez zgody tej osoby, świadomie, lub nieświadomie, z uzyskaniem bądź bez uzyskania korzyści materialnej jest czynem karalnym. Twój zarobek, bądź jego brak może mieć jedynie wpływ na wysokość odszkodowania. Zgodnie z przysługującymi twórcy danego wytworu prawami, może on wystąpić do sądu karnego z oskarżeniem przeciwko naruszycielowi jego prawa autorskiego, choć zdarza się także łagodniejsze zakończenie dochodzenia, w którym twórca wysuwa żądanie przed sądem cywilnym o odszkodowanie i zaprzestanie bezprawnej działalności.