Od jakich wyrazów nie zaczyna się zdania?

Bardzo trudno wymyślić słowo, od którego nie dałoby się zacząć zdania. „Nie zaczyna się zdania od a więc” – ta nauka jak mantra przekazywana jest z pokolenia na pokolenie także z udziałem nauczycieli. Wszyscy nawzajem wprowadzamy się w błąd choć tak naprawdę zdanie możemy zaczynać w dowolny sposób pod warunkiem, że robimy  to świadomie i nadaje to sens całej wypowiedzi.

[heart_this]

A więc …

W języku mówionym a więc jest popularnym sposobem rozpoczęcia wypowiedzi w sytuacji, gdy mówiący nie wie, jak zacząć.  – pisze w odpowiedzi na jeden z listów Mirosław Bańko z Uniwersytetu Warszawskiego (źródło sjp.pwn.pl).

Oprócz jednego powodu, dla którego „a więc” może się stać początkiem naszej wypowiedzi podam jeszcze kolejny. „A więc” może oznaczać wynik, lub wniosek płynący ze zdania poprzedniego.

To by było tyle w temacie „a więc” tak mocno wałkowanym w polskich szkołach.

Myślę, że na miejscu ucznia dostosowałabym się do wymagań nauczyciela ponieważ z przyzwyczajeniem i mocno ugruntowanym przekonaniem nie wygramy. Na miejscu rodziców (ewentualnie) zaakcentowałabym temat na spotkaniu indywidualnym lub zebraniu. Uważam, że warto bronić swoich racji jeśli są one podparte argumentami, a dobry nauczyciel zawsze powinien przyznawać się do błędu. To nie jego popełnienie świadczy o niekompetencji, zacięta obrona niesłusznej tezy owszem.

Język mówiony, a język pisany

Twórca tekstu zawsze będzie posiadał pewną swobodę naginania obowiązujących zasad poprawnościowych.  Pozwala mu na to licencja poetycka –  swoboda poetycka dopuszczająca odstępstwa od norm językowych. Pewne chwyty są więc dozwolone jeśli wszystko co twórca „robi” ze swoim tekstem ma sens i  jest świadome.

Istnieje bardzo niewielka ilość słów, od których nie wolno rozpoczynać zdań. Nie należy zaczynać zdań od nieakcentowanych form zaimków ponieważ … tak się po prostu nie mówi:

• Cię lubię to nie to samo co lubię Cię
• Ciebie lubię jest dopuszczalne ponieważ możemy mieć na myśli następujące zdanie: Ciebie lubię! (w domyśle: ale jego już nie!)

Adam Wolański w Edycji tekstów wspomina o zasadzie (s. 110), aby zdania nie zaczynać od liczby zapisanej cyframi. Jako rozwiązanie problemu Mirosław Bańko wskazuje zapis słowny liczby albo zmianę szyku wyrazów.

Kropka znaczy najwięcej, kropka nadaje sens

Kropka to najsilniejszy znak delimitacyjny i to ona nadaje główny sens całej naszej wypowiedzi. Czasem rozpoczęcie zdania w przewrotnym szyku, czy też powtórzenie pewnej informacji (efekt echa) ma istotny wpływ na całą sytuację komunikacyjną.

Widzimy przecież wyraźną różnicę w zdaniach:

Zaczynam dietę od dzisiaj. > Zaczynam dietę! Od dzisiaj!
Nazywam się James Bond. > Nazywam się Bond. James Bond.

Mówcie  więc z głową i piszcie z głową. Dzieciakom radzę dostosować się do odgórnych wymogów szczególnie w pracach pisemnych. Uczycie się pisać zgodnie z zasadami. Leopold Staff mógł napisać sobie wiersz zaczynając od: Więc można kochać i nie wiedzieć o tem?  Wy jednak nie przekonacie egzaminatora motywując  niepoprawny szyk w zdaniu, użyciem świadomego zabiegu językowego. Co wolno wojewodzie to nie …