Taksonomia Blooma – dlaczego każdy nauczyciel powinien znać jej podstawy?

Taksonomia Benjamina Blooma jest klasyfikacją celów nauczania w edukacji pod względem rodzajów celów stawianych przez nauczycieli uczniom.  Publikacja Blooma z 1956 roku uważana jest za  niezbędną literaurę z zakresu szkolnictwa.

[heart_this]

Oryginalny podręcznik dotyczył wyłącznie jednej z trzech sfer. Bloom nie opracował szczegółowo pozostałych choć dostrzegał taką konieczność. Prawie 20 lat później Barry Ziff zaproponował na bazie nauk Blooma stworzenie koła taksonomicznego . Miało ono ułatwić dobór różnorodnych aktywności podczas lekcji oraz podpowiedzieć nauczycielowi, jakich konkretnych produktów może oczekiwać od uczniów, aby rozwinęli potrzebne im umiejętności.

Proces kształcenia dzieli się na trzy sfery:

• poznawczą . kognitywną (wiedza i umiejętności intelektualne),
• afektywną (uczucia, motywacja, empatia, wartości i postawy),
• psychomotoryczną (zmiany i rozwój określonych zachowań, które wymagają koordynacji umysłowej i fizycznej).

Każda ze sfer dzieli się na kategorie. Takie poziomy zaawansowania, które można usystematyzować od najprostszego zachowania uczącego się do najbardziej złożonego. Bloom usystematyzował umiejętności uczącego się w pięć podstawowych kategorii:

1. wiedzę,
2. zrozumienie,
3. zastosowanie,
4. analizę,
5. syntezę,
6. ocenę.

Edukacja na wyższych poziomach zależna jest od osiągnięcia wiedzy i umiejętności na niższych poziomach. Celem tej taksonomii jest przede wszystkim motywacja nauczycieli do koncentrowania się na wszystkich trzech dziedzinach ponieważ to one tworzą całość kształcenia.

Świat byłby zbyt piękny, gdyby to co miało ułatwiać i ulepszać pracę jedynie ją ułatwiało i wzbogadzało. Zakurzone przez upływ czasu i dziwne przyzwyczajenia metody niektórych wykładowców na pewno sprowadzą się do próby wbicia Wam do głowy drogą siłową koła taksonomicznego. Jakkolwiek skomplikowane wydawałoby nam się koło taksonomiczne Blooma wystarczy spojrzeć na uśmiech pana Benjamina by chcieć się go nauczyć. Nie wiem jak Wam, ale mnie poznanie wizerunku twórcy jakiejś nauki zawsze ułatwiało jej zapamiętanie. Nagle dana teza naukowa niezależnie od tego jak mi się podobała, lub wręcz przeciwnie, przybierała ludzkie oblicze. Benjamin Bloom był amerykańskim psychologiem i pedagogiem i naprawdę znał się na rzeczy. Już jako dziecko przejawiał ogromne zaciekawienie światem.  Dosłownie „pożerał” książki i dokładnie zgłębiał każdy intrygujący go temat. Co ciekawe, wszystko co czytał, bardzo dobrze zapamiętywał. W dzieciństwie w Lansford w Pensylwanii bibliotekarka nie pozwalała zwracać mu książek, które dopiero co wypożyczył, ponieważ nie dowierzał, że Benjamin tak szybko je przeczytał. Jako wykładowca i naukowiec uważał edukację za proces, który jest wysiłkiem na rzecz wykorzystania ludzkiego potencjału. Kolejnym wysiłkiem miało być pełne wykorzystanie własnego potencjału w celu „ogarnięcia” danej nauki. Podstawa jego taksonomii opierała się również na założeniu (to Wam się spodoba), że nie wszystkie cele i efekty uczenia się są takie same. Na przykład zapamiętywanie faktów, choć ważne, nie jest tak samo ważne, jak zdolność uczenia się  analizy lub oceny. Słusznie, przecież bez zdolności analizy i oceny nie wykorzystamy wykutych na pamięć informacji. Po informację natomiast w naszej erze rozwoju komputerowego zawsze już chyba będziemy mogli sięgnąć gdziekolwiek byśmy się nie znaleźli.

W 2000 roku (Lorin Anderson – student Blooma) taksonomia Blooma uległa lekkiemu przekształceniu (Revised Bloom’s Taxonomy). Zamieniły się nazwy kategorii z rzeczowników na czasowniki i  kolejność kategorii 5 i 6, czyli syntezy i oceny..

Całą resztę przedstawię Wam  w postaci grafik ponieważ ten sposób wydaje mi się o wiele przyjemniejszy. Kliknijcie na zdjęcie i otwórzcie je sobie w nowym oknie, żeby lepiej rozczytać napisy.

WIEDZA

Jakie korzyści dla zdrowia płyną z jazdy na rowerze?

• Specyfika (terminologia, konkretne fakty)
• Sposoby i metody postępowania (konwencje, trendy i sekwencje, następstwa, klasyfikacje i kategorie, kryteria, metodologia)
• Znajomość pojęćć ogólnych i abstrakcyjnych na danym obszarze (zasady i uogólnienia, teorie i struktury).

ROZUMIENIE

Porównaj korzyści płynące z jazdy na rowerze i biegania.

Uczeń okazuje w jaki sposób zrozumiał poznane fakty poprzez porządkowanie, porównywanie, tłumaczenie, interpretowanie, opisywanie oraz ustalanie głównych idei.

• Tłumaczenie
• Interpretacja
• Wnioskowanie.

ZASTOSOWANIE

Świadomy wybór jazdy na rowerze (lub biegania) umotywowany preferencjami, możliwościami i zdrowiem.

Zastosowanie nabytej wiedzy, faktów, technik i zasad w rozwiązywaniu problemów wynikających na innym gruncie lub w innej sytuacji.

ANALIZA

Wymienić rodzaje rowerów przeznaczone do konkretnego typu jazdy, wybrać jeden przypadek i omówić dlaczego taki wybór byłby najodpowiedniejszy.

Wyprowadzanie wniosków i dowodów na poparcie twierdzeń. Analizowanie informacji oraz na bazie motywów lub przyczyn dzielenie ich w grupy.

• Analiza elementów
• Analiza relacji między elementami
• Analiza zasad organizacyjnych.

SYNTEZA

Wskaż błędy popełniane podczas jazdy na rowerze i na niewłaściwym rowerze. Wytłumacz w jaki sposób można zniwelować te błędy by jazda służyła naszemu zdrowiu i nie narażała go na uszczerbek.

Łączenie elementów w nowe struktury lub proponowanie alternatywnych rozwiązań.

• Tworzenie unikalnej komunikacji
• Tworzenie planu lub proponowanie zestawów działań
• Wyprowadzenie zbioru abstrakcyjnych relacji.

OCENA

Czy uważasz, że jazda na niewłaściwie dobranym rowerze nadal jest zdrowa? Uzasadnij.

Przedstawianie i argumentacja opinii poprzez wyrażanie sądów na bazie zdobytej wiedzy.

• Ocena w zakresie kryteriów wewnętrznych
• Ocena w zakresie kryteriów zewnętrznych

 

---

Jeśli będziecie chcieli wykorzystać wykonane przeze mnie grafiki na stronie, w prezentacji, lub pracy pisemnej, proszę Was o podanie źródła rysunku, w postaci nazwy, lub linka do mojej strony.

---

Literatura:

1. Półturzycki K. – Dydaktyka dla nauczycieli
2. Gołębniak B.D. – Nabywanie kompetencji do refleksyjnego nauczania, (w:) Uczenie metodą projektów
3. Słownik pedagogiczny PWN
4. Okoń W. – Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej

źródło fot. Benjamin Bloom – designingoutcomes.com

---

autor