EDUKACJA,  KOMUNIKACJA

Frazeologizmy w języku polskim – o czym mówią i czemu tak często nam się mylą?

29 grudnia 2017 /

Związki frazeologiczne wzbogacają nasz język. Jest plastyczny i działa na naszą wyobraźnię. Przedstawia nam komunikat w formie obrazu wywoływanego w naszych myślach. Związki frazeologiczne mają znaczenie całościowe a na tę całość znaczeniową składa się wiele czynników.

Związek frazeologiczny (frazeologizm)
to każde utrwalone zwyczajem połączenie dwu, lub więcej wyrazów.

Idiomy to również zdaniem Stanisława Skorupki związki stałe o nienaruszalnym rygorystycznym składzie.

O czym należy pamiętać?

  • Zmiana chociażby jednego składnika lub jego formy w związku frazeologicznym zmienia znaczenie całości.
  • W niektórych połączeniach musi zostać zachowany stały szyk wyrazów.
  • Zmieniając kolejność, składniki, lub formy części składowych związku frazeologicznego popełniamy rażący błąd frazeologiczny.
  • Zmiana o powyższym charakterze może spowodować udosłownienie znaczenia elementów tworzących frazeologizm dla danego kontekstu.

Gdzie sprawdzić poprawność i znaczenie frazeologizmów?

W Słowniku frazeologicznym Stanisława Skorupki.

Klasyfikacja frazeologizmów

W języku polskim możemy wyodrębnić trzy główne klasyfikacje związków frazeologicznych.

Jedną z nich przedstawiam Wam poniżej. Według Andrzeja Marii Lewickiego do związków frazeologicznych nie należą przysłowia, które są odrębnymi tekstami.

Skąd się biorą związki frazeologiczne?

W wielu związkach frazeologicznych używanych po dziś dzień, a powstałych wiele wieków temu, zachowana jest cenna wiedza o dawnych religiach, realiach i obyczajach. Dzisiaj nie zawsze potrafilibyśmy uzasadnić dlaczego w pewnych sytuacjach używamy określonego frazeologizmu.

Do najpopularniejszych należą frazeologizmy, które wywodzą się z biblii:

  • głos wołającego na puszczy,
  • wdowi grosz,
  • hiobowa wieść,
  • pocałunek Judasza,
  • Sodoma i Gomora,
  • strój Adama,
  • niewierny Tomasz,
  • salomonowa mądrość,
  • przenieść się na łono Abrahama,
  • chodzić od Annasza do Kajfasza,
  • zdrową głowę kłaść pod ewangelię,
  • umywać ręce.

Frazeologia czerpie jednak także z mitologii i historii starożytnej:

  • syzyfowa praca,
  • męki Tantala,
  • pyrrusowe zwycięstwo,
  • nić Ariadny,
  • przekroczyć Rubikon,
  • oczyścić stajnie Augiasza,
  • przeciąć węzeł gordyjski.

A także z dawnych praw i zwyczajów:

  • puścić coś płazem, 
  • nie zasypiać gruszek w popiele, 
  • wieszać na kimś psy, 
  • pleść jak Piekarski na mękach, 
  • zalać sadła za skórę, drzeć z kogo pasy.

Pierwszy związek frazeologiczny związany z dawnymi zwyczajami odnosi się do obyczajów rycerskich. Uderzenie kogoś podczas pojedynku płazem (płazą), a nie osrzem broni, oznaczało darowanie mu życia. Stąd puścić coś płazem to odpuścić komuś w trudnej sytuacji, w której ten ktoś się znajduję (np. kiedy powinna go spotkać jakaś kara, lub przykre konsekwencje).

Drugi związek frazeologiczny związany jest ze zwyczajem suszenia gruszek w gorącym piecu chlebowym. Choć dziś jest mało znany lub modyfikowany do: zasypywać / zagrzebywać gruszki w popiele, oznacza tyle co przegapienie najwłaściwszego momentu do zrobienia czegoś.

Materiały

Materiały graficzne w tej notce zostały wykonane przeze mnie na podstawie darmowych grafik ze strony freepik. Używajcie ich do woli, do lekcji, lub do nauki 🙂 W zamian zaglądajcie na mojego bloga jak tylko najdzie Was ochota 🙂

autorka

 

 

Powiązane posty:

Neologizmy w mowie przedszkolaka Kiedy warto iść z dzieckiem do logopedy? Odczytywanie diagnozy logopedycznej Pisanie e-maili i etykieta

Może Ci się spodobać

Powstanie państwa polskiego, „Legenda o białym orle”, cechy legendy, symbole narodowe

14 listopada 2018

11 listopada – plakaty niepodległościowe na akademie szkolne

8 listopada 2018

Brak edytora wizualnego na WordPressie – co zrobić żeby się pojawił?

27 marca 2017

75 komentarzy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *