Jak napisać dobrą charakterystykę?

Kiedy chcemy opowiedzieć przyjaciółce o chłopaku, który nam się spodobał mówimy: noo, taki starszy, jakieś metr osiemdziesiąt, blondyn, miał takie świdrujące spojrzenie i pieprzyk nad prawym okiem. Kiedy synek opowiada mamie o chłopcu, który doczepiał się do niego po szkole powie coś takiego: mamooo, on miał ze dwa metry wysokości i był szerszy od wuja Zdzisia w barach! To jak faceci opisują sobie dziewczyny, które im się podobają przemilczę bo można byłoby to ułożyć w schemat zawierający dosłownie kilka podpunktów. W charakterystyce postaci nawet to wszystko nie wystarczy…

Charakterystyka to jedna z dłuższych form wypowiedzi, których dzieciaki uczą się w szkole podstawowej.

Co daje nam umiejętność pisania charakterystyki? Jedni powiedzą, że nic, a ja powiem, że wszystko. Przede wszystkim daje dziecku możliwość przeanalizowania drugiego człowieka, lub bohatera książki, czy filmu. Dzięki charakterystyce dziecko uczy się nazywać cechy charakteru, usposobienia oraz uczucia, emocje i zachowania. Dziecko piszące charakterystykę dostrzega, które cechy bohatera, lub konkretnej postaci miały wpływ na jej zachowanie i sytuację. Analizuje i wyciąga wnioski.

Kiedy zaczynamy pisać …

z góry zakładamy, że osoba czytająca charakterystykę danej postaci nigdy w życiu jej nie widziała. Nie postępujemy chaotycznie, ale zachowujemy się jak operator kamery stosując przybliżenie na detale.

Pamiętajmy o trójdzielnej kompozycji: wstępie, rozwinięciu i zakończeniu. 

I WSTĘP

Najpierw wprowadzamy naszą postać na plan.

To będzie nasz wstęp. Piszemy o tym kim jest i skąd ją znamy (lektura, film, członek rodziny, koleżanka, kolega). Wstęp to wszystkie najważniejsze informacje, które chcielibyśmy o kimś usłyszeć, a więc: jak ma na imię i jak się nazywa, gdzie mieszka, jaki zawód wykonuje, gdzie się uczy, lub ile ma lat.

Zdarza się tak, że nie mamy dostępu do takich informacji ponieważ film nie dostarczał tego typu detali, a autor przemilczał to w książce.

II ROZWINIĘCIE

Wygląd bohatera

Następnie piszemy o jej najważniejszych cechach, które zbudują w wyobraźni czytającego pierwsze obrazki dotyczące postaci.

Choć całość stanowić będzie nasze rozwinięcie pamiętajmy o akapitach. Dzięki nim zaznaczamy to, że zaczynamy pisać o nowej myśli np. przechodzimy od opisu sylwetki do opisu twarzy.

Wróćmy teraz do naszej kamery. Wyobraźcie sobie, że kręcicie scenę, w której przedstawiacie postać. Stoi w ciemnym pokoju i nagle zapala się nad nią światło.

Najpierw widzimy całą jej sylwetkę wraz z ubiorem (może nasz bohater jest drobny i nie rzuca się w oczy przez skromny ubiór, a może jest wysoki jak tyczka i w za dużych ubraniach?). Później robimy zbliżenie na twarz, analizujemy jej kolor włosów, cechy charakterystyczne (czy bohater ma coś w swoim spojrzeniu? jaki ma nos? może jego twarz coś przypomina? jak jego wygląd dopełnia fryzura?).

W dalszej części skupiamy się na innych ważnych cechach naszego bohatera, być może jego dłonie rzucają się  w oczy ponieważ są smukłe i delikatne, a na nadgarstku nigdy nie brakuje zegarka?

W niektórych sytuacjach zaleca się by opis stroju postaci dokonywany był po opisie urody i cech charakterystycznych. Jednak w niektórych przypadkach ubiór bohatera jest w jakiś sposób spójny z całym jego wyglądem i rozdzielanie tych dwóch opisów byłoby bez sensu (np. u Pana Kleksa).

Wszystkie te informacje należy wyodrębnić stosując akapity. Starajmy się też aby każdy akapit posiadał więcej niż jedno zdanie. Użyjmy swojej wyobraźni a do opisywania cech zewnętrznych użyjmy porównań.

Charakterystyka wewnętrzna

Często najważniejsza część przestawienia postaci zawierająca w sobie opis jej charakteru, usposobienia, poglądów, wyznawanych idei. W tej części charakterystyki nie wymieniamy po prostu cech naszego bohatera, ale wymieniając każdą z kolei staramy się ją uzasadnić przedstawiając konkretną sytuację z filmu, książki, lub życia opisywanej osoby.

III ZAKOŃCZENIE

W zakończeniu uważajmy na to by nie powtarzać opisanych już wcześniej informacji, ale je podsumować i wciągnąć z nich wnioski. W tej części naszej pracy możemy też odnieść się do opisywanej postaci, napisać o naszych przemyśleniach i odczuciach. Dopiero w zakończeniu zawieramy własną opinię. Darujmy sobie oczywiste zwroty takie jak: uważam, że /  myślę, że / w mojej opinii / moim zdaniem.

Postarajmy się o coś bardziej wyrafinowanego i błyskotliwego. Poniżej kilka przykładów. Wykropkowane miejsca to luki na wybrane przez Was cechy charakteru lub inne cechy opisywanej postaci.

• Połączenie ………………………… i ………………………………………. dają obraz naprawdę niespotykanej postaci, która w prawdziwym świecie mogłaby zostać moim prawdziwym przyjacielem. Przyjacielem, z którym można „konie kraść”. 
• Choć dziewczyna uważała się za szczególnie nieurodziwą, to dla mnie ………………………………… i ……………………………………… były jej prawdziwymi atutami. Dzięki nim wyróżniała się z tłumu.
• Nauczyciel, który zachowałby się podobnie do …………………………………….. w prawdziwej szkole, dla uczniów stałby się prawdziwym idolem. Myślę jednak, że przez takie pomysły jak ………………………………….. i ……………………………… nie popracowałby w niej zbyt długo.

 

Śmiesznie o charakterystyce

W jednej z ekranizacji (wariacji na temat?) Kubusia Puchatka poznajemy tajemniczą postać o imieniu Bendezar. Postać nabiera kształtów wraz z opowieściami o tym jaka jest straszna i jakie straszne rzeczy robi. W wersji angielskiej tej samej bajki sytuacja jest podwójnie śmieszna ponieważ dziecko już od samego początku wie, że Bendezar (The Backson) to tak naprawdę przejęzyczenie. Pan Sowa na samym początku organizowania odsieczy przeciwko potworowi spostrzega, że The Backson brzmi bardzo podobnie do back soon, i że to tylko niedokończony fragment listu i zwyczajne nieporozumienie, do którego jednak wstyd mu się przyznać. Jest w końcu najmądrzejszy i tylko on umie czytać! W polskiej wersji  Bendezar to skrócona forma od niedokończonego listu Krzysia: będę zar(az) Tak czy inaczej bajka świetnie pokazuje jak przez opis budujemy i tworzymy postać, chociażby fikcyjną.