
Rodzaje metod pracy i ich klasyfikacje – pigułka
Dzisiejszy wpis jest uzupełnieniem do tematu poruszanego parę dni temu w artykule o tym, jak dobrać metodę pracy do rodzaju przyswajania wiedzy u uczniów . Wychodząc od istnienia trzech preferowanych rodzajów przyswajania wiedzy a także innych czynników decydujących o wybieranej przez nas metodzie pracy, skupimy się na najważniejszych klasyfikacjach metod, które przydadzą Wam się do pisania popranych konspektów z zajęć.
Metody pracy zawieracie w początkowej części Waszego scenariusza po określeniu celów ogólnych i operacyjnych.
Po co określać metody pracy?
Metody nauczania służą zapoznaniu uczniów z nowym materiałem, zapewniają utrwalenie zdobytej wiedzy, umożliwiają kontrolę i ocenę stopnia opanowania wiedzy.
Podział metod nauczania
Choć dzisiaj stosuje się „skontaminowany” podział metod nauczania, warto wiedzieć skąd każdy rodzaj „wyrósł”. Kojarząc podstawowe klasyfikacje metod nauczania łatwiej odtworzycie w pamięci współczesną rozbudowaną jej klasyfikację.
Metody oparte na słowie:
- opowiadanie,
- wykład,
- pogadanka,
- dyskusja,
- praca z książką.
Metody oparte na obserwacji i pomiarze:
- pokaz,
- pomiar rzeczy, zjawisk i procesów.
Metody oparte na działalności praktycznej:
- metoda laboratoryjna,
- metoda zajęć praktycznych.
Metody asymilacji wiedzy, czyli uczenie się przez przyswajanie:
- pogadanka,
- dyskusja,
- wykład,
- praca z książką;
Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy, czyli uczenie się przez odkrywanie:
- klasyczna metoda problemowa,
- metoda przypadków,
- metoda sytuacyjna,
- giełda pomysłów
- mikronauczanie,
- gry dydaktyczne;
Metody waloryzacyjne – uczenie się przez przeżywanie:
- metody impresyjne,
- metody ekspresyjne.
Metody praktyczne – uczenie się przez działanie:
- metody ćwiczebne,
- metody realizacji zadań wytwórczych.
Metody nauczania teoretycznego:
- wykład,
- pogadanka,
- dyskusja,
- opis,
- opowiadanie,
- wyjaśnienie;
Metody nauczania praktycznego:
- rozwijanie umiejętności,
- pokaz,
- ćwiczenie,
- instruktaż,
- inscenizacja.
- metody słowne;
- metody oglądowe;
- metody praktyczne;
- metody gier dydaktycznych.
- metody pisemne
- metody praktyczne
- metody teoretyczne
- metody słowne
- metody proste i złożone
Podające:
- opowiadanie,
- wykład,
- opis,
- pogadanka.
Eksponujące: pokaz z elementami przeżycia.
Programowe:
- w oparciu o program nauczania,
- przy użyciu książki, komputera etc.
Praktyczne:
- metoda projektu,
- ćwiczenia laboratoryjne.
Problemowe:
- wykład problemowy,
- klasyczna metoda problemowa,
- część metod aktywizujących.
Najczęściej stosowany podział metod
- wykład informacyjny: służy do przekazywania informacji w sposób usystematyzowany;
- pogadanka: rozmowa nauczyciela z uczniem w toku której nauczyciel przedstawia określone treści, stawia pytania a uczniowie odpowiadają;
- opowiadanie: polega na przedstawieniu tematu o określonej akcji i w czasie; powinno być realizowane żywo i barwnie;
- opis;
- prelekcja;
- anegdota;
- odczyt;
- objaśnienie lub wyjaśnienie.
- wykład problemowy;
- wykład konwersatoryjny;
- klasyczna metoda problemowa;
- metoda przypadków;
- metoda sytuacyjna;
- inscenizacja;
- gry dydaktyczne: symulacyjne; decyzyjne; psychologiczne;
- seminarium;
- dyskusja dydaktyczna: związana z wykładem; okrągłego stołu; wielokrotna; burza mózgów; panelowa; metaplan.
- film;
- sztuka teatralna;
- ekspozycja;
- pokaz połączony z przeżyciem.
- z użyciem komputera;
- z użyciem maszyny dydaktycznej;
- z użyciem podręcznika programowanego.
- pokaz;
- ćwiczenia przedmiotowe;
- ćwiczenia laboratoryjne;
- ćwiczenia produkcyjne;
- metoda projektów;
- metoda tekstu przewodniego;
- seminarium;
- symulacja.
Na szczególną uwagę – moim zdaniem – zasługują metody aktywizujące uważane za szczególnie skuteczne w procesie uczenia się. Więcej na temat tego typu metod przeczytacie w osobnym artykule: „Powiedz, a zapomnę. Pokaż, a zapamiętam. Pozwól wziąć udział, a zrozumiem”.

