Rodzaje metod pracy i ich klasyfikacje – pigułka

Dzisiejszy wpis jest uzupełnieniem do tematu poruszanego parę dni temu w artykule o tym, jak dobrać metodę pracy do rodzaju przyswajania wiedzy u uczniów . Wychodząc od istnienia trzech preferowanych rodzajów przyswajania wiedzy a także innych czynników decydujących o wybieranej przez nas metodzie pracy, skupimy się na najważniejszych klasyfikacjach metod, które przydadzą Wam się do pisania popranych konspektów z zajęć.

Metody pracy zawieracie w początkowej części Waszego scenariusza po określeniu celów ogólnych i operacyjnych.

Po co określać metody pracy?

Metody nauczania służą zapoznaniu uczniów z nowym materiałem, zapewniają utrwalenie zdobytej wiedzy, umożliwiają kontrolę i ocenę stopnia opanowania wiedzy.

Podział metod nauczania

Choć dzisiaj stosuje się „skontaminowany” podział metod nauczania, warto wiedzieć skąd każdy rodzaj „wyrósł”. Kojarząc podstawowe klasyfikacje metod nauczania łatwiej odtworzycie w pamięci współczesną rozbudowaną jej klasyfikację.

Metody oparte na słowie:

• opowiadanie,
• wykład,
• pogadanka,
• dyskusja,
• praca z książką.

Metody oparte na obserwacji i pomiarze:

• pokaz,
• pomiar rzeczy, zjawisk i procesów.

Metody oparte na działalności praktycznej:

• metoda laboratoryjna,
• metoda zajęć praktycznych.

Metody asymilacji wiedzy, czyli uczenie się przez przyswajanie: 

• pogadanka,
• dyskusja,
• wykład,
• praca z książką;

Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy, czyli uczenie się przez odkrywanie:

• klasyczna metoda problemowa,
• metoda przypadków,
•  metoda sytuacyjna,
• giełda pomysłów
• mikronauczanie,
• gry dydaktyczne;

Metody waloryzacyjne – uczenie się przez przeżywanie:

• metody impresyjne,
• metody ekspresyjne.

Metody praktyczne – uczenie się przez działanie:

• metody ćwiczebne,
•  metody realizacji zadań wytwórczych.

Metody nauczania teoretycznego:

• wykład,
• pogadanka,
• dyskusja,
• opis,
• opowiadanie,
• wyjaśnienie;

Metody nauczania praktycznego:

• rozwijanie umiejętności,
• pokaz,
• ćwiczenie,
• instruktaż,
• inscenizacja.

1. metody słowne;
2. metody oglądowe;
3. metody praktyczne;
4. metody gier dydaktycznych.

1. metody pisemne
2. metody praktyczne
3. metody teoretyczne
4. metody słowne
5. metody proste i złożone

Podające:

• opowiadanie,
• wykład,
• opis,
• pogadanka.

Eksponujące: pokaz z elementami przeżycia.

Programowe:

• w oparciu o program nauczania,
• przy użyciu książki, komputera etc.

Praktyczne:

• metoda projektu,
• ćwiczenia laboratoryjne.

Problemowe:

• wykład problemowy,
• klasyczna metoda problemowa,
• część metod aktywizujących.

Najczęściej stosowany podział metod

• wykład informacyjny: służy do przekazywania informacji w sposób usystematyzowany;
• pogadanka: rozmowa nauczyciela z uczniem w toku której nauczyciel przedstawia określone treści, stawia pytania a uczniowie odpowiadają;
• opowiadanie: polega na przedstawieniu tematu o określonej akcji i w czasie; powinno być realizowane żywo i barwnie;
• opis;
• prelekcja;
• anegdota;
• odczyt;
• objaśnienie lub wyjaśnienie.

• wykład problemowy;
• wykład konwersatoryjny;
• klasyczna metoda problemowa;

• metoda przypadków;
• metoda sytuacyjna;
• inscenizacja;
• gry dydaktyczne: symulacyjne; decyzyjne; psychologiczne;
• seminarium;
• dyskusja dydaktyczna: związana z wykładem; okrągłego stołu; wielokrotna; burza mózgów; panelowa; metaplan.

• film;
• sztuka teatralna;
• ekspozycja;
• pokaz połączony z przeżyciem.

• z użyciem komputera;
• z użyciem maszyny dydaktycznej;
• z użyciem podręcznika programowanego.

• pokaz;
• ćwiczenia przedmiotowe;
• ćwiczenia laboratoryjne;
• ćwiczenia produkcyjne;
• metoda projektów;
• metoda tekstu przewodniego;
• seminarium;
• symulacja.

Na szczególną uwagę – moim zdaniem – zasługują metody aktywizujące uważane za szczególnie skuteczne w procesie uczenia się. Więcej na temat tego typu metod przeczytacie  w osobnym artykule: „Powiedz, a zapomnę. Pokaż, a zapamiętam. Pozwól wziąć udział, a zrozumiem”.